Đảng bộ tỉnh Lào Cai hiện có 13 đảng bộ trực thuộc với 522 tổ chức cơ sở đảng (282 đảng bộ và 240 chi bộ cơ sở), 02 đảng bộ phận; 2.973 chi bộ trực thuộc đảng uỷ cơ sở; 07 đảng đoàn và 03 ban cán sự đảng cấp tỉnh với 53.819 đảng viên, trong đó đảng viên nữ chiếm 37,5%, đảng viên là người dân tộc thiểu số chiếm 42,3%. Đảng bộ luôn nhận thức và xác định công tác kiểm tra, giám sát là nhiệm vụ quan trọng trong công tác xây dựng Đảng; trong đó tập trung vào việc kiểm tra tổ chức đảng, đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm trong điều kiện toàn Đảng thực hiện đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Ngay từ đầu năm, UBKT Tỉnh ủy Lào Cai tham mưu báo cáo Ban Thường vụ Tỉnh ủy  tổ chức quán triệt, triển khai kịp thời các văn bản liên quan đến công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng đến các tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ. Đồng thời, ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, sát, đúng với tình hình thực tiễn nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị.

Để nâng cao chất lượng công tác kiểm tra tổ chức đảng, đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm, UBKT Tỉnh ủy Lào Cai đã chủ động tham mưu báo cáo Tỉnh ủy chỉ đạo các cơ quan tham mưu giúp việc Tỉnh ủy, các tổ chức đảng xây dựng kế hoạch thực hiện Đề án số 16-ĐA/TU ngày 11/12/2020 “về nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật Đảng; bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng trên địa bàn tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2021- 2025 ” năm 2023. Việc thực hiện Đề án đã đem lại hiệu quả trong triển khai thực hiện kiểm tra tổ chức đảng, đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm, số cuộc kiểm tra năm sau cao hơn năm trước; việc phát hiện kiểm tra kịp thời, đúng quy định về thẩm quyền.

Từ đầu năm đến nay, UBKT các cấp trong Đảng bộ tỉnh đã chủ động nắm tình hình, phát hiện, quyết định kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với 15 tổ chức đảng, và 47 đảng viên, trong đó có 20 đảng viên là cấp ủy viên các cấp (huyện ủy viên 9; đảng ủy viên 7; đảng ủy viên đảng ủy bộ phận 1; chi ủy viên 3). Nội dung kiểm tra tập trung lĩnh vực nổi cộm, nhạy cảm, dễ phát sinh sai phạm, như việc lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý đất đai, tài nguyên khoáng sản; thực hiện trách nhiệm của người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 trên địa bàn; trong việc xét, hỗ trợ đối tượng bị ảnh hưởng Covid-19; những điều đảng viên không được làm… Qua kiểm tra, kết luận 09/14 tổ chức đảng có vi phạm chiếm 64,28% so với số tổ chức đảng được kiểm tra (trong đó 01 tổ chức đảng vi phạm đến mức phải thi hành kỷ luật bằng hình thức khiển trách chiếm 11,1% so với số tổ chức đảng vi phạm; 08 tổ chức đảng có vi phạm tuy nhiên chưa đến mức phải xem xét kỷ luật); 37/47 đảng viên có vi phạm chiếm 78,7% so với tổng số đảng viên được kiểm tra (trong đó 04 đảng viên vi phạm đến mức phải thi hành kỷ luật bằng hình thức khiển trách chiếm 10,8% so với tổng số đảng viên vi phạm; 33 đảng viên có vi phạm tuy nhiên chưa đến mức phải xem xét kỷ luật) tất cả các trường hợp có vi phạm nhưng chưa đến mức phải xem xét, thi hành kỷ luật đã yêu cầu nghiêm túc kiểm điểm, rút kinh nghiệm.

Điển hình là vụ việc: Qua nắm tình hình, tháng 02/2023, UBKT Tỉnh ủy Lào Cai quyết định kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Chi bộ Tài nguyên và Môi trường thị xã (huyện) Sa Pa (nhiệm kỳ 2015 - 2020) và các đảng viên có liên quan đến sai phạm trong công tác thống kê, kiểm đếm, bồi thường đất, tài sản, hoa màu trên đất cho các hộ gia đình thuộc Dự án khu hành chính mới thị xã (huyện) Sa Pa. Qua kiểm tra kết luận chi bộ chưa làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng đối với đảng viên trong chi bộ; chưa làm tốt công tác lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, tổ chức đoàn thể (Đoàn thanh niên, Công đoàn) thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị được giao, thiếu kiểm tra, giám sát cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn dẫn tới một số cán bộ vi phạm trong việc kiểm đếm, bồi thường đối với các hộ dân bị thu hồi đất để thực hiện dự án Khu hành chính mới huyện Sa Pa với số tiền sai phạm là 2.759.854.650 đồng (theo Kết luận thanh tra số 2649/KL-UBND ngày 16/10/2019 của UBND huyện Sa Pa). Vi phạm của Chi bộ Tài nguyên và Môi trường huyện Sa Pa nhiệm kỳ 2015 - 2020 (thời điểm 2018 - 2020) đã đến mức phải xem xét xử lý kỷ luật. Tuy nhiên, xét tính chất, mức độ, nguyên nhân vi phạm, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy xem xét không xử lý kỷ luật đối với Chi bộ Tài nguyên và Môi trường huyện Sa Pa nhiệm kỳ 2015 - 2020 (thời điểm 2018 - 2020). Đồng thời Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy giao Đoàn kiểm tra theo Quyết định số 194-QĐ/UBKTTU ngày 09/02/2023 căn cứ nội dung, tính chất, mức độ, vi phạm, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ, tham mưu xem xét thi hành kỷ luật theo quy trình quy định đối với các đảng viên có liên quan đến sai phạm.

Hay, qua đơn thư phản ánh, Ban Thường vụ Đảng ủy Khối Cơ quan - Doanh nghiệp tỉnh về việc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Chi ủy 7, Đảng bộ Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và một số đảng viên có liên quan về: Thực hiện nguyên tắc, phương pháp làm việc; việc nắm bắt diễn biến tư tưởng, tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, đảng viên thuộc quyền quản lý; việc thực hiện nhiệm vụ và quyền của đảng viên theo quy định của Điều lệ Đảng; việc tự phê bình và phê bình; chấp hành quy định về những điều cán bộ, công chức, đảng viên không được làm. Qua kiểm tra kết luận Chi ủy 7 chưa thực hiện đầy đủ nguyên tắc, phương pháp làm việc theo quy định của Đảng; chưa tuyên truyền, vận động cán bộ, đảng viên trong chi bộ nghiêm chỉnh chấp hành Thông báo số 83-TB/ĐU, ngày 01/3/2023 của Đảng ủy Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (phần nội dung về công tác cán bộ); thống nhất để Chi cục ban hành văn bản đề nghị với cấp trên xem xét không điều động, bổ nhiệm đối với cán bộ về giữ chức vụ Chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản.Thực hiện không đúng quy định trong việc định hướng, xử lý diễn biến tư tưởng; việc báo cáo, phản ánh với cấp có thẩm quyền về tình hình tư tưởng của đảng viên trong chi bộ liên quan đến Thông báo số 83-TB/ĐU, ngày 01/3/2023 của Đảng ủy Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (phần nội dung về công tác cán bộ). Căn cứ vào các quy định của Đảng cũng như tính chất, mức độ, nguyên nhân vi phạm Ban Thường vụ Đảng ủy Khối Cơ quan - Doanh nghiệp tỉnh quyết định thi hành kỷ luật đối với Chi ủy 7 bằng hình thức khiển trách, đồng thời yêu cầu các đảng viên có liên quan nghiêm túc kiểm điểm, rút kinh nghiệm trước Chi bộ 7.

Đồng chí Nguyễn Văn Phúc, Uỷ viên Ban Thường vụ, Chủ nhiệm UBKT Tỉnh ủy Lào Cai cho biết: Để đạt được kết quả trên, UBKT Tỉnh ủy  đã chủ động tham mưu báo cáo Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy tăng cường giám sát tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên, nhất là cán bộ thuộc diện Ban Thường vụ Tỉnh ủy  quản lý, cấp ủy viên cùng cấp về việc lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện nghị quyết, chỉ thị, quy định, kết luận của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Ban Thường vụ Tỉnh ủy  phân công cấp ủy viên theo dõi, phụ trách địa bàn tham gia dự sinh hoạt các tổ chức đảng để nắm chắc tình hình, hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và báo cáo chỉ đạo, giải quyết kịp thời các vấn đề nổi cộm, bức xúc. Đồng thời, UBKT Tỉnh ủy  phân công nhiệm vụ từng thành viên ủy ban theo dõi, giám sát địa bàn; quy định rõ chế độ báo cáo kết quả nắm tình hình đơn vị phụ trách, gắn trách nhiệm theo dõi địa bàn với kết quả nhiệm vụ của địa phương, đơn vị…

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, UBKT các cấp trong Đảng bộ tỉnh Lào Cai, nhất là UBKT đảng ủy cơ sở vẫn còn một số khó khăn, hạn chế, tồn tại, như: Lúng túng trong việc nắm tình hình, phát hiện, xác định nội dung, đối tượng, lựa chọn phương pháp, cách thức tiến hành và thực hiện quy trình kiểm tra; còn có dấu hiệu vi phạm bị bỏ sót; cán bộ kiểm tra còn nể nang, né tránh, ngại va chạm, chỉ kiểm tra những vụ việc nhỏ, đơn giản, dễ làm… Một số cấp ủy chưa quan tâm đúng mức việc lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng, trong đó có nhiệm vụ kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm.