Công tác kiểm tra, giám sát là một trong chức năng lãnh đạo của Đảng, có vai trò, vị trí quan trọng trong toàn bộ hoạt động lãnh đạo của Đảng, là nhân tố quan trọng bảo đảm cho mục tiêu, lý tưởng, Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng được thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả góp phần tăng cường kỷ cương, kỷ luật, tạo sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng. Nhận thức được tầm quan trọng đó, ngay từ khi tái thành lập Đảng bộ thị xã tỉnh lỵ - thành phố Lào Cai (01/9/1992) đến nay, Thành ủy Lào Cai đặc biệt quan tâm đến công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng.

Đồng chí Đỗ Trường Sơn - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố

Điểm nổi bật trong lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện công tác kiểm tra giám sát chính là cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra các cấp trong Đảng bộ thành phố tiếp tục đổi mới nội dung, phương pháp kiểm tra, giám sát theo hướng toàn diện, chủ động hơn, kịp thời hơn, bám sát tình hình thực tiễn và công tác xây dựng Đảng. Kịp thời tổ chức học tập, nghiên cứu, quán triệt, tuyên truyền nghiêm túc, sâu rộng các chỉ thị, nghị quyết, quy định, hướng dẫn của Trung ương, Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Tỉnh ủy Lào Cai về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng, đặc biệt là Nghị quyết Trung ương 5 khóa X về tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Đảng cho cấp ủy, đội ngũ cán bộ chủ chốt, cán bộ làm công tác kiểm tra các cấp, đảng viên trong toàn Đảng bộ bằng nhiều hình thức đa dạng. Qua đó, đã tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên trong lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện công tác kiểm tra, giám sát. Cụ thể hóa các văn bản của cấp trên bằng các quy định, chương trình, kế hoạch, hướng dẫn phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ công tác của cấp ủy, tổ chức đảng, của Ủy ban Kiểm tra để lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng một cách cụ thể và hiệu quả: Nhiệm kỳ 2010-2015, Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố ban hành Đề án số 26-ĐA/TU “Về nâng cao chất lượng, hiệu quả, công tác kiểm tra, giám sát của cả hệ thống chính trị thành phố Lào Cai”; nhiệm kỳ 2015-2020 ban hành Đề án 20-ĐA/TU về “Nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra và giải quyết đơn thư, ý kiến cử tri trên địa bàn thành phố”; nhiệm kỳ 2020-2025 ban hành Kế hoạch số 53-KH/TU, ngày 21/6/2021 thực hiện Đề án số 16-ĐA/TU của Tỉnh ủy Lào Cai về “nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng; bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng trên địa bàn tỉnh Lào Cai giai đoạn 2020 – 2025”...

Trong quá trình triển khai thực hiện công tác kiểm tra, giám sát, cấp uỷ, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra các cấp thuộc Thành ủy đã tích cực thực hiện toàn diện các nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng theo đúng quy định của Điều lệ Đảng; giảm chồng chéo về nội dung, đối tượng kiểm tra, giám sát, thanh tra (nhiệm kỳ 2015-2020 giảm chồng chéo 15 đơn vị về nội dung, 74 tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị về đối tượng, giảm được 48 cuộc kiểm tra, giám sát, thanh tra); kiểm tra, giám sát tổ chức đảng gắn với kiểm tra người đứng đầu; số lượng các cuộc kiểm tra, giám sát năm sau cao hơn năm trước, nhiệm kỳ sau cao hơn nhiệm kỳ trước. Nhiệm kỳ 2015-2020 cấp ủy các cấp kiểm tra 317 tổ chức đảng (tăng 88 lượt tổ chức đảng, bằng  138% so với nhiệm kỳ 2005-2010), 1414 đảng viên (tăng 1185 lượt đảng viên, bằng 617 % so với nhiệm kỳ 2005-2010); giám sát chuyên đề 182 lượt tổ chức đảng (tăng 122 lượt tổ chức đảng, bằng 303% so nhiệm kỳ 2005-2010), 1028 đảng viên (tăng 945 đảng viên so nhiệm kỳ 2005-2010)… Trong đó, coi trọng kiểm tra việc thực hiện nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp, thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn với việc thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; tiến hành kiểm tra, giám sát những lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh vi phạm, dư luận xã hội quan tâm: công tác quản lý đất đai, đô thị, tài chính, xây dựng cơ bản... ; chú trọng kiểm tra tổ chức đảng và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm; giải quyết dứt điểm đơn thư tố cáo, khiếu nại kỷ luật về Đảng; chất lượng, hiệu quả các cuộc kiểm tra, giám sát được nâng lên, có chuyển biến rõ rệt; kịp thời xử lý kỷ luật nghiêm minh và công khai kết quả xử lý kỷ luật theo quy định. Công tác kiểm tra, giám sát của chi bộ dưới cơ sở đi vào nền nếp, 100% đảng viên có nhiệm vụ đều được kiểm tra, giám sát.

Như vậy, công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật Đảng trên địa bàn thành phố có những chuyển biến qua từng nhiệm kỳ Đại hội, đổi mới theo hướng chủ động, toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm, đảm bảo phương châm “giáo dục, chiến đấu và hiệu quả”. Thông qua công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Ðảng đã góp phần khắc phục kịp thời những hạn chế, yếu kém; phòng ngừa, ngăn chặn các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; đồng thời, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Ðảng, tăng cường sự đoàn kết thống nhất trong Ðảng, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch vững mạnh, củng cố, tăng cường niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo Ðảng.

Qua thực tiễn trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng, Đảng bộ thành phố có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:

Một là, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức của cấp ủy, người đứng đầu cấp ủy về công tác kiểm tra, giám sát; xây dựng chương trình, kế hoạch cần bám sát các nhiệm vụ chính trị đã được đề ra trong nghị quyết, chỉ đạo của cấp trên và phù hợp tình hình thực tế của địa phương, tập trung kiểm tra, giám sát các vấn đề nổi cộm, dư luận xã hội quan tâm. Thực hiện đúng nguyên tắc, thẩm quyền, quy trình, thủ tục trong quá trình thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng.

Hai là, tổ chức thực hiện tốt giữa công tác kiểm tra và công tác giám sát; chủ động, sáng tạo, đổi mới trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát; tăng cường công tác tự kiểm tra, giám sát để chủ động phòng ngừa vi phạm, kịp thời ngăn chặn khắc phục, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành vi phạm lớn, vi phạm của một cá nhân thành vi phạm của một tổ chức; phát huy dân chủ, nêu cao ý thức tự giác, tự phê bình và phê bình của tập thể và cá nhân, phát huy tinh thần trách nhiệm, tính năng động, chủ động, tự chịu trách nhiệm của cấp ủy và người đứng đầu cấp ủy các cấp.

Ba là, coi trọng giám sát thường xuyên, làm tốt công tác nắm bắt tình hình, giám sát, phát hiện và kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm. Giải quyết kịp thời các kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo; xem xét, xử lý kỷ luật đảng đảm bảo công minh, chính xác, kịp thời; công khai kết quả kiểm tra, giám sát, xử lý các khuyết điểm vi phạm và công tác kiểm tra, giám sát việc khắc phục những tồn tại, hạn chế sau kiểm tra, giám sát để góp phần giáo dục, răn đe, cảnh tỉnh, ngăn ngừa vi phạm.

 Bốn là, phát huy vai trò tham mưu của ủy ban kiểm tra các cấp, phối hợp kiểm tra, giám sát của các ban Đảng, các cơ quan dân cử, thanh tra nhà nước, tránh chồng chéo, huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, phát huy hiệu lực, hiệu quả của công tác kiểm tra, giám sát.

Năm là, Đội ngũ cán bộ làm công tác kiểm tra, giám sát các cấp phải có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, bản lĩnh chính trị vững vàng, có dũng khí, dám đấu tranh chống các biểu hiện tiêu cực và các vi phạm khác.

Bước vào thời kỳ mới, mục tiêu, định hướng về công tác kiểm tra, giám sát đặt ra, đó là: Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật trong Đảng và và trong toàn hệ thống chính trị, nhất là công tác kiểm tra giám sát của cơ sở. Triển khai quyết liệt, thường xuyên, toàn diện, công khai, dân chủ, thận trọng và chặt chẽ công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng, trong đó lấy phòng ngừa, xây là chính; tập trung kiểm tra, giám sát tổ chức đảng, người đứng đầu, cán bộ chủ chốt ở những nơi, lĩnh vực dễ xảy ra vi phạm, dư luận xã hội quan tâm như công tác quản lý đất đai, tài nguyên khoáng sản, đầu tư xây dựng cơ bản, công tác cán bộ, phòng chống tham nhũng, tiêu cực… để kịp thời phát hiện, ngăn chặn từ xa, từ đầu, giải quyết từ sớm, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn, kéo dài và lan rộng; xử lý kịp thời, kiên quyết, nghiêm minh các tổ chức đảng, đảng viên vi phạm; đẩy mạnh kiểm tra, giám sát của tổ chức đảng cấp trên đối với cấp dưới; củng cố, kiện toàn ủy ban kiểm tra các cấp, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ kiểm tra đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát … Chỉ đạo thực hiện hiệu quả các quy định của Đảng về công tác kiểm tra, giám sát như Quy định 22-QĐ/TW ngày 28/7/2021 của Ban chấp hành Trung ương Đảng về công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng; Quy định 37-QĐ/TWngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương về những điều đảng viên không được làm; Quy định 69-QĐ/TW ngày 06/7/2022 về kỷ luật tổ chức đảng, đảng viên vi phạm; Đề án số 16 của Tỉnh ủy về “Nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng; bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng trên địa bàn tỉnh Lào Cai giai đoạn 2021 - 2025” trên địa bàn thành phố…

Với những kết quả đã được trong suốt 30 năm qua, tin chắc rằng, nhiệm kỳ 2020-2025, công tác kiểm tra, giám sát sẽ đạt được nhiều kết quả hơn nữa, góp phần quan trọng trong việc xây dựng Đảng bộ trong sạch vững mạnh, xây dựng thành phố Lào Cai đạt các tiêu chí đô thị loại I, là một trung tâm phát triển vùng Tây Bắc; thực hiện hiệu quả mục tiêu chiến lược, quan điểm của Bộ Chính trị về công tác kiểm tra, giám sát của Đảng đến năm 2030./.