Năm 2021, Đảng bộ, nhân dân các dân tộc Lào Cai phấn khởi kỷ niệm 30 năm tái lập tỉnh (1/10/1991-1/10/2021), thi đua thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ XVI nhiệm kỳ 2020-2025. Đồng hành cùng chặng đường vượt qua khó khăn thách thức, xây dựng và phát triển của Đảng bộ tỉnh, những người làm công tác Kiểm tra của Tỉnh ủy Lào Cai có quyền tự hào về những đóng góp vào thành tựu xây dựng quê hương Lào Cai xứng tầm vị thế mới trên vùng biên cương phía Bắc của Tổ quốc.

Sau khi Quốc hội ra Nghị quyết tái lập tỉnh Lào Cai, ngày 29/9/1991, Bộ chính trị Ban chấp hành Trung ương Đảng ra Quyết định thành lập Tỉnh ủy lâm thời Lào Cai. Tỉnh ủy đi vào hoạt động, công tác UBKT thuộc Tỉnh ủy lâm thời Lào Cai có 7 cán bộ, nhân viên do đồng chí Lê Ngọc Ban được Ban Thường vụ Tỉnh ủy phân công phụ trách. Tại Đại hội Đảng bộ tỉnh tháng 1/1992 (nay sắp lại là Đại hội Đảng bộ tỉnh Lào Cai lấn thứ X), Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã bầu UBKT gồm 5 người, do đồng chí Lê Ngọc Ban làm Chủ nhiệm. Từ đây UBKT Tỉnh ủy Lào Cai được kiện toàn, thực hiện nhiệm vụ theo Điều lệ Đảng quy định và triển khai kế hoạch công tác kiểm tra do Tỉnh ủy đề ra trong Đảng bộ.

Trải qua quá trình triển khai, thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh và nhiệm vụ do Điều lệ Đảng quy định, đội ngũ những người làm công tác kiểm tra đã bám sát nhiệm vụ chính trị trong từng giai đoạn, đáp ứng kịp thời các yêu cầu chỉ đạo của Tỉnh uỷ. Thời kỳ 1991 - 2001, hai nhiệm kỳ đầu tiên sau ngày tái lập tỉnh, công tác kiểm tra đã tập trung thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ, góp phần thúc đẩy sản xuất kinh doanh và chuyển dịch cơ cấu kinh tế; các cơ quan chức năng phát huy tốt việc tiếp nhận và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân, tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền các cấp lãnh đạo và chỉ đạo giải quyết kịp thời những phản ánh, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân; tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan kiểm tra của Đảng với cơ quan Thanh tra Nhà nước trong việc giải quyết đơn thư của đảng viên và nhân dân. Kết quả nhiệm vụ công tác kiểm tra của Đảng được coi trọng, chất lượng, hiệu quả được nâng lên, góp phần quan trọng trong củng cố tổ chức Đảng sau ngày tái lập tỉnh và thực hiện nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Từ 1992-2002, UBKT Tỉnh ủy đã tham mưu cho Tỉnh ủy lãnh đạo, chỉ đạo các tổ chức đảng xem xét, đề nghị xử lý 1.176 trường hợp đảng viên vi phạm kỷ luật, trong đó khai trừ ra khỏi Đảng 232 đảng viên, thi hành kỷ luật 35 tổ chức Đảng. Công tác kiểm tra được duy trì thường xuyên, các trường hợp vi phạm điều lệ Đảng và pháp luật của Nhà nước bị xử lý nghiêm. Các cấp ủy đã xây dựng được quy chế làm việc của Uỷ ban Kiểm tra và đề ra chương trình công tác kiểm tra cả nhiệm kỳ. Đây là chuyển biến quan trọng trong công tác kiểm tra, tạo nền tảng hoạt động cho những năm sau.

Thời kỳ 2001-2011, đồng hành cùng công cuộc đổi mới đất nước và công tác chỉnh đốn Đảng, nâng cao sức chiến đấu của tổ chức Đảng, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. Công tác Kiểm tra giám sát đã bám sát nhiệm vụ triển khai, thực hiện thắng lợi 7 Chương trình công tác trọng tâm, 29 đề án, Nghị quyết chuyên đề của Tỉnh ủy. Kiểm tra tập trung vào nhiệm vụ chính trị, địa bàn, lĩnh vực có trọng tâm, trọng điểm,
sát tình hình thực tế. Chủ động kiểm tra việc lãnh đạo thực hiện các dự án kinh tế, thực hiện chính sách pháp luật, quy chế dân chủ, khắc phục sửa chữa khuyết điểm qua thực hiện Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2). Thực hiện tốt các nhiệm vụ của Ủy ban kiểm tra do Điều lệ Đảng quy định, chủ động phát hiện và tiến hành kiểm tra đối với đảng viên và tổ chức đảng cấp dưới khi có dấu hiệu vi phạm; kiểm tra Ủy ban kiểm tra cấp dưới thực hiện nhiệm vụ kiểm tra. Giải quyết kịp thời đơn thư tố cáo khiếu nại, xử lý nghiêm minh đối với đảng viên và tổ chức đảng có vi phạm, giữ nghiêm kỷ luật Đảng. Củng cố, kiện toàn tổ chức, cán bộ Ủy ban kiểm tra các cấp, tăng cường bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Kết quả trong hai nhiệm kỳ XII, XIII, cấp ủy, UBKT các cấp trong đảng bộ tỉnh đã tiến hành kiểm tra 142 tổ chức Đảng, 1.895 đảng viên, xử lý kỷ luật 18 tổ chức Đảng, 1.324 đảng viên.

Trước tình hình, nhiệm vụ mới, tiếp tục công tác chỉnh đốn Đảng, Học tập và làm theo tư tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, từ năm 2011, công tác kiểm tra, giám sát, bảo vệ chính trị nội bộ được UBKT Tỉnh ủy Lào Cai quan tâm thực hiện có hiệu quả, kỷ cương, kỷ luật được tăng cường. Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật trong toàn Đảng bộ, UBKT Tỉnh ủy đã thực hiện Đề tài khoa học cấp tỉnh về “Nghiên cứu, đánh giá thực trạng công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật của cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp. Giải pháp nâng cao công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật của đảng viên trên địa bàn tỉnh Lào Cai trong giai đoạn hiện nay”; tham mưu giúp Tỉnh ủy ban hành Đề án số 26-ĐA/TU về “Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra của toàn Đảng bộ và hệ thống chính trị tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2011 – 2015”; Chỉ thị số 23-CT/TU về “Lãnh đạo nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra trong toàn Đảng bộ và hệ thống chính trị tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2016 – 2020”. Việc xử lý kịp thời, nghiêm minh một số tổ chức, cá nhân vi phạm đã góp phần cảnh tỉnh, cảnh báo, răn đe và ngăn chặn tiêu cực, làm trong sạch một bước đội ngũ cán bộ, đảng viên, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và đồng bào các dân tộc với Đảng, Nhà nước. Kết quả hai nhiệm kỳ đại hội Đảng bộ tỉnh khóa XIV, XV (2010-2020) công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng được coi trọng, đã tiến hành kiểm tra đối với 14.341 lượt tổ chức đảng và 16.428 đảng viên; giám sát chuyên đề 6.810 lượt tổ chức đảng; thi hành kỷ luật 20 tổ chức đảng và 1.713 đảng viên.

Trải qua chặng đư­ờng 30 năm xây dựng vị thế mới Lào Cai, với 7 kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh, từ Đại hội X (tháng 1/1992) đến Đại hội XVI (10/2020), cơ quan UBKT Tỉnh uỷ đư­ợc tổ chức, kiện toàn theo hướng tinh gọn, hiệu quả. Hiện nay cơ quan gồm 4 phòng nghiệp vụ và văn phòng với 22 cán bộ, viên chức, trong đó 95,5% có trình độ đại học, một số đồng chí có trình độ sau đại học. Đồng hành cùng sự trưởng thành của các cơ quan tham mưu trong Tỉnh ủy Lào Cai, UBKT Tỉnh uỷ đã có nhiều đóng góp cho sự nghiệp xây dựng, phát triển của Đảng bộ, đặc biệt trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, giữ nghiêm kỷ luật của Đảng, kỷ cương pháp luật của Nhà nước. Ghi nhận thành tích trên, UBKT Tỉnh ủy và cán bộ, viên chức trong cơ quan qua các thời kỳ đã được trao tặng nhiều phần thưởng: UBKT Tỉnh uỷ được Chủ tịch nư­ớc tặng huân chương Lao động Hạng II; Thủ Tướng Chính Phủ tặng 1 cờ thi đua; UBKT Trung ương trao 2 cơ thi đua xuất sắc và 4 bằng khen; UBND tỉnh trao tặng 3 cờ thi đua xuất sắc; 6 cán bộ được Chủ tịch nư­ớc tặng Huân ch­ương Lao động, nhiều đồng chí được Thủ tướng Chính phủ, UBKT Trung ương và Chủ tịch UBND tỉnh tặng bằng khen và kỷ niệm chương vì sự nghiệp Kiểm tra của Đảng.

Những mốc son trong củng cố, xây dựng ngành Kiểm tra Đảng tỉnh Lào Cai 30 năm qua để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu cho Đảng bộ và những người làm công tác kiểm tra hôm nay. Trong đó bài học được đặc biệt quan tâm là: Thực hiện đúng nguyên tắc, phương châm công tác kiểm tra của Đảng “công minh, chính xác, kịp thời”; luôn nắm vững đường lối, chủ trương chỉ đạo của Tỉnh ủy trong mỗi nhiệm kỳ công tác, triển khai có hiệu quả chương trình công tác kiểm tra; lắng nghe ý kiến nguyện vọng của đông đảo cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ để công tác kiểm tra giữ nghiêm kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước, góp phần củng cố tổ chức Đảng; Phát huy truyền thống của Ngành kiểm tra Đảng, cán bộ kiểm tra luôn kiên định lập trường công tác, có bản lĩnh, vững vàng nghiệp vụ đặc thù của ngành kiểm tra để hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Bước vào thời kỳ mới, thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2025, mục tiêu, định hướng về công tác kiểm tra, giám sát được xác định: Tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng. Triển khai quyết liệt, thường xuyên, toàn diện, đồng bộ công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng; tập trung kiểm tra, giám sát tổ chức đảng, người đứng đầu, cán bộ chủ chốt ở những nơi dễ sảy ra vi phạm, nơi có nhiều bức xúc nổi cộm, dư luận quan tâm; xử lý kịp thời, kiên quyết, nghiêm minh các tổ chức đảng, đảng viên vi phạm. Tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các cấp để kịp thời phát hiện, ngăn chặn từ xa, từ đầu, giải quyết từ sớm, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn, kéo dài và lan rộng. Đẩy mạnh kiểm tra, giám sát của tổ chức đảng cấp trên đối với cấp dưới. Kết hợp chặt chẽ và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng với giám sát, thanh tra, kiểm toán nhà nước và điều tra, truy tố, xét xử của các cơ quan bảo vệ pháp luật. Tăng cường phối hợp giữa giám sát, kiểm tra của Đảng với giám sát, thanh tra của Nhà nước và giám sát của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị-xã hội... Chú trọng đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy Uỷ ban kiểm tra các cấp đi đôi với xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ kiểm tra. Chỉ đạo thực hiện có hiệu quả Đề án số 16-ĐA/TU của Tỉnh ủy Lào Cai về “Nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng; bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng trên địa bàn tỉnh Lào Cai giai đoạn 2021 - 2025”.

Phát huy truyền thống đoàn kết, năng động, sáng tạo và kinh nghiệm công tác Kiểm tra qua 6 kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh Lào Cai đã qua. Trong thời kỳ mới, với khí thế và quyết tâm cao, công tác Kiểm tra Đảng sẽ có thêm nhiều thành công, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI “Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; phát huy sức mạnh toàn dân, đoàn kết, dân chủ, đổi mới; khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế đưa Lào Cai tiếp tục là tỉnh phát triển của vùng Trung du, Miền núi phía Bắc”./.